سکونت گاه های غیر رسمی، چالش لاینحل مدیریت در بوکان

به گزارش کانی پرس: طی ده های گذشته و با گسترش امکانات شهری شاهد مهاجرت بسیاری از روستائیان به شهرها و سکونت در حاشیه آنها بودیم که این پدیده‌ شهرنشینی، رشد و گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی و یا حاشیه‌نشینی را به دنبال داشته است.

بر اساس داده ها و آمارهای مختلف این مهاجرت ها طی ۳ دهه گذشته در ایران به‌صورت قارچ‌گونه در اطراف شهرهای بزرگ گسترش یافت و در حال حاضر نیز ادامه دارد.

مناطق حاشیه‌نشین بدون مجوز و خارج از برنامه‌ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها به وجود آمده‌اند، که عمدتاً توسط مافیاهای بزرگ و یا بنگاه داران و صاحبان املاک برای سودجوی و دارمد زایی بدون فاقد سند مالکیت در اختیار خریداران قرار می گیرد که همین عوامل سبب شده که این مناطق از خدمات رفاهی اجتماعی و فرهنگی و زیرساخت‌های شهری شدیداً دچار کمبود شوند.

بر اساس اخرین امار رسمی از سوی ارگانهای مربوطه، یک ‌سوم ساکنین شهری در ایران حاشیه نشین هستند که این امار البته بر اساس وضعیت اقتصادی، جغرافیایی و درامد سالیانه دچار تغییر می شود، اما اعلام آمار حاشیه‌نشینی در کشور می‌تواند آژیر خطری برای تبعات منفی ناشی از فرهنگ متفاوت و رشد بی‌رویه و بدقواره شهرها باشد به‌ویژه شهرهایی که ازنظر مدیریت اجرایی و اقتصادی با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بودجه و اعتبار کافی برای توسعه شهری و کشاندن خدمات شهری به حاشیه‌ها را ندارند.

شهر بوکان در جنوب دریاچه ارومیه یکی از شهرهای کشور است که طی ۳ دهه گذشته به علت های مختلف از جمله عدم زیر ساخت های اشتغال در روستاها، موقعیت منحصر به فرد جغرافیایی و کمبود آب با رشد فزاینده حاشیه نشینی رو به رو بوده و هر روز نیز به وسعت این پدیده نامیمون اجتماعی در مناطق مختلف این شهر افزوده می شود.

بر اساس آخرین داده ها هم اکنون ۱۱ روستای حریم شهر و ۴ سکونتگاه غیررسمی چسبیده به محدوده شهری در بوکان به عنوان سکونت گاهای غیر رسمی معرفی شده اند که این مهم بوکان را در زمره ۵ شهر داری سکونت گاه های غیر رسمی استان نشان از میزان مهاجر پذیری این شهر و عدم نارت ها بر این مسئله دارد.

طی دو دهه گذشته و به علت های مختلف ازجمله خشک سالی های پیاپی شهر بوکان شاهد مهاجرت های گسترده روستائیان منطقه به شهر بوده که همین مهم در نهایت سبب شده این شهر بعد از کرج، به دومین شهر مهاجر پذیر کشور تبدیل شود.

جدای از خوشکسالی های مکرر طی چند دهه گذشته عدم نظارت ارگانهای متولی بر ساخت و سازهای غیر مجاز و بنگاه داران و دلالان در حاشیه شهر، بوکان را به بزرگ‌ترین کانون مهاجرت در منطقه تبدیل کرده است تا جایی که ضریب شهرنشینی این شهر از متوسط استانی و حتی کشوری بالاتر است.

معاون سابق شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان غربی در سال ۹۸ با اشاره به افزایش حاشیه‌نشینی‌ها در بوکان می‌گوید: در پدیده‌ای نه‌چندان جالب، شاهد شکل‌گیری بافت‌های حاشیه‌ای در روستاهای بوکان هستیم. به طور مثال تا چند سال قبل روستای گلی‌بهی ۲۰۰خانوار داشت اما هم‌اکنون و با مقایسه آمارها مشاهده می‌شود که ۲۵۰ خانوار دیگر به صورت مهندسی شده در این روستا ساکن شده‌اند.

«قادر احمدی» ادامه می‌دهد: در ۱۱ روستای بوکان مشکل حاشیه‌نشینی وجود دارد که این موضوع در سایه نبود نظارت بر ساخت‌وسازهای غیرمجاز شکل گرفته است. مشکل این روستاها در زمینه دریافت خدمات باید با الحاق این مناطق حاشیه‌ای به محدوده روستاها حل شود اما در کنار آن باید جلو ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز هم در بوکان گرفته شود و نباید اجازه داد این روند ادامه پیدا کند.

به گفته وی، مسئولان بوکان باید روی گسترش ساخت‌و‌ساز در شهر سیمینه متمرکز شوند؛ این شهر با بوکان تنها ۱۵ کیلومتر فاصله دارد و در یک دهه گذشته تنها ۵۰۰ نفر افزایش جمعیت داشته است. سیمینه امکانات و موقعیتی بهتر از حاشیه‌های روستاها دارد و باید با تمرکز بر روی این شهر از گسترش حاشیه‌نشینی در اطراف روستاها جلوگیری کرد. (کورد پرس)

با نگاهی به امار حاشیه نشینی در بوکان از هزار و ۷۶۵ هکتار مساحت شهرستان ۳۲۱ هکتار سکونتگاه غیررسمی شناسایی شده که بیش از ۳۷ هزار نفر در این مناطق غیر رسمی بوکان زندگی می کنند.

این افراد و خانواده ها بی تردید نیازبه امکانات رفاهی شهری دارند اما با توجه به امکانات موجود در شهر بوکان این میزان خدمات دهی غیر ممکن یا حداقل با مشکلات عدیده ای رو به رو خواهد بود.

طی چند سال گذشته و به گفته مدیران شهرستانی، یک پنجم اعتبارات استانی در قالب ستاد بازآفرینی، جذب حل مشکلات مناطق حاشیه شهر و سکونت گاه های غیر رسمی بوکان شده اما آنچه که امروز به وضوح می توان دید نبود امکانات شهری، در سکونت گاههای چسپیده به شهر از جمله منطقه پشت نعلن شکن و همچنین روستاهای نزدیک به شهر همچون اینگیجه است که سبب نارحتی و نارضایتی ساکنین این مناطق شده است.

در حال حاضر تهیه نقشه‌های اجرایی برای الحاق این مناطق به محدوده شهری می تواند بهترین راه برای برون رفت از این چالش در حوزه اجتماعی شهر بوکان شد زیرا عدم توجه به حل این معظل در آینده می تواند ناهنجاری های گسترده اجتماعی را برای این شهر به ارمغان آورد و در نهایت سبب عدم توسعه آن شود.

توانمندسازی ساکنان، هویت بخشی به این بافت‌‎ها، بهره‌‎بردای از ظرفیت‌های اجتماعی موجود در سکونت گاه های غیر رسمی، در نظر داشتن حد نصاب تفکیک، در نظر داشتن سیاست‌های تشویقی و تسهیلاتی برای تجمیع و ساخت پلاک‌ها و توسعه معابر با همکاری ساکنان، مهمترین راه ها برای برون رفت از چالش های اینده در سکونت گاه های غیر رسمی بوکان است که امید می رود مدیران و متولیان امر به ان توجه ویژه ای داشته باشند وگر نه با معظلی لاینحل برای مدیریت شهری بوکان تبدیل خواهد شد.

انتهای پیام/خ

لینک کوتاه : https://kanipress.ir/?p=267081